Perakende sektörü bakanlıktan yeni adım bekliyor

Yaklaşık 2 hafta önce Resmi Gazete’de yayınlanan döviz ile kiralamayı sona erdiren kararın ardından sözleşmeleri belirsizliğe sürüklenen perakende sektörü, bakanlıktan yeni adımlar bekliyor. 12 Eylül’de yayınlanan karar doğrultusunda Türkiye’de yerleşik kişilerin döviz üzerinden alım satım ve kiralama işlemlerine yasak getirilmiş ancak kararda, ticari sözleşmelerin hangi kur seviyesi üzerinden TL’ye çevrilerek yenileneceğine dair herhangi bir hüküm getirilmemişti. Düzenleme sonrası kira bedeli üzerinde yıllardır uzlaşamayan kiracı ve AVM yatırımcıları hangi kur üzerinden kiraların TL’ye çevrileceği konusunda da bir anlaşmaya varamazken, önümüzdeki günlerde uyarlama davalarında büyük bir artış bekleniyor.

DAVA PATLAMASI OLUR

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Hukuk Çalışmaları Merkezi Direktörü Levent Gönenç, döviz üzerinden kiralama sözleşmelerinde pek çok boşluk olduğuna dikkat çekerek, karar uyarınca söz konusu bu sözleşmelerdeki bedellerin 30 gün içerisinde TL’ye çevrilmesinin mümkün olmadığını kaydetti. Kararda bu belirlemenin hangi tarihteki döviz kuruna göre yapılacağı konusunda bir açıklık olmadığını ve bu durumun alacaklı ile borçlular arasında bir çatışmaya neden olacağını anlatan Gönenç, “Bu durumda, borçlunun düşük, alacaklının ise yüksek kuru tercih etmesi ve nihayetinde tarafların anlaşmazlığa düşmesi kaçınılmazdır. Bu ise, yüzlerce, belki binlerce yeni dava demektir. Bu bağlamda özellikle uyarlama davalarında ciddi bir artış ortaya çıkacağı öngörülebilir.

Öte yandan kararda sadece döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerden söz edilmektedir; dövize endeksli bedeller konusunda bir açıklık yoktur” yorumunu yaptı.

BELİRSİZLİK OLURSA UZAR

Desa Deri Yönetim Kurulu Üyesi Burak Çelet ise yeni kira sözleşmeleri için çalışmalara henüz başlayamadıklarına vurgu yaparak, uygulama esaslarının bakanlık tarafından ortaya konulmasını beklediklerini dile getirdi. Henüz kira sözleşmelerinin hangi parametre üzerinde belirleneceğine dair bir konsensüs sağlanmadığını kaydeden Çelet, “Ana fikir çok doğru. TL ile gelirleri olan bir sektörün en önemli gider kaleminin döviz cinsinden olması kabul edilemezdi. Bunun sonuçlarını da acı şekilde gördük. AVM yatırımcıları bize güncel kur üzerinden anlaşma için teklifte bulunuyorlar ama burada hakkaniyetli ve doğru olan şey geçen son yılın ortalama kurunu almak ya da sözleşmenin imzalandığı gün ile bugünün ortalamasını almak olabilir. Şu an iki taraf da anlaşamadığı için bu noktadayız. Ana fikir ortaya kondu ama uygulamanın esaslarını bekliyoruz. Belirsizlik alanı yaratılırsa uzlaşma zaman alacak.”

3 AY İHBAR İLE ÇIKMA HAKKI

Sözleşmelerin beklemeye geçmesinin ardından Çarşamba günü bir basın açıklaması yayınlayan Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü, perakendecilere 3 ay ihbarsız ve tazminatsız çıkma hakkı verdiklerini kaydetti. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Alışveriş  merkezleri, bu sıkıntılı durumda perakendecimize verdiği indirimlere rağmen zorluk çeken ve yaptığı işten, bulunduğu alışveriş merkezinden memnun olmayan tüm perakendecilere kontratlarının süresi ne olursa olsun, noter yoluyla ve 3 ay ihbar ile tazminatsız çıkma hakkı verme kararı almıştır. Buradaki tek istisna dekorasyon desteği alan ve AVM yatırımcısı tarafından bu masraflarının karşılandığı perakendecilerin, bu giderleri geri ödemek kaydıyla üstlenmeleri gereklidir.”