7 soru 7 cevapla SWIFT’in önemi

Avrupa Komisyonu, Fransa, Almanya, İtalya, Kanada ve ABD’nin belirli Rus bankalarının uluslararası ödeme ağı swift sisteminden çıkarılmasına karar verildiği duyurmuştu. İşte 7 soru 7 cevapla SWIFT’in önemi…

1) SWIFT NEDİR?

1973’te kurulan SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalar Arası Finansal Telekomünikasyon Derneği), merkezi Belçika’da bulunan ve dünya genelinde 200’ün üzerindeki ülkeden 11 binin üzerinde banka ve finansal kurumun kullandığı mesajlaşma sistemine verilen isim. SWIFT sistemi ile her gün trilyonlarca dolar el değiştirirken, günde 40 milyondan fazla mesaj gönderiliyor. Bu mesajların yüzde 1’inden fazlasının Rus ödemelerini içerdiği düşünülüyor.

2) NASIL ÇALIŞIYOR?

Örneğin Türkiye’deki bankanızdan Rusya’daki bir ihracatçıya ödeme yapacaksınız. Bankanıza ödeme talimatı verdiğinizde SWIFT sistemi devreye giriyor ve ödeme bu sistem üzerinden yapılıyor. SWIFT aynı ülkede yabancı para birimleriyle ilgili işlemlerde de kullanılıyor. Yani aynı ülkede bir bankadan diğer bir bankaya döviz aktarmaya da aracılık ediyor. Her bankanın bir SWIFT kodu bulunuyor ve her türlü transfer işlemlerinde bu uluslararası kod kullanılıyor.

3) SWIFT’İ KİM DENETLİYOR?

SWIFT, tek bir kurumun kendi sistemini geliştirmesini ve tekel olmasını istemeyen Amerikan ve Avrupa bankaları tarafından ortak bir şekilde yaratıldı. Sistem ABD ve İngiltere Merkez Bankaları da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki büyük merkez bankalarıyla ortaklaşa bir şekilde Belçika Merkez Bankası tarafından denetleniyor.

4) SWIFT RUSYA İÇİN NEDEN KRİTİK?

Bir ülkenin SWIFT’den çıkarılması, kilit bankaların küresel finansal sistemden büyük ölçüde kopacağı anlamına geliyor. Moskova’nın SWIFT’den dışlanması sonrası Rus bankaları, diğer ülkelerdeki bankalarla güvenli bir şekilde iletişim kurmak için alternatif yollar arayacak. SWIFT’ten çıkartılan Rus kuruluşlar, SWIFT tarafından sağlanan normal sorunsuz ve anlık işlemlere erişimi kaybedecek. Rus bankaları ile işlem yapan finansal ve ticari kuruluşlar bu bankalarla doğrudan anlaşma kurmak zorunda kalacak. Bu da gecikmeler ve ek maliyetler yaratacak. SWIFT yasağı kapsamındaki Rus bankaları yasak kapsamında olmayan Rus bankalarına göre dezavantajlı olacak, değer kaybedecek. SWIFT işlemlerinin yüzde 1’den fazlası Rusya kökenli.

5) SWIFT’İN ALTERNATİFİ VAR MI?

Rusya Merkez Bankası daha önce olası bir yaptırımdan korunmak için “Mir” adı verilen bir ödeme sistemi geliştirmişti. Ancak, şu anda sadece birkaç yabancı ülke bu sistemi kullanıyor. Yaptırımlar nedeniyle bu sistemin yaygınlaşması bekleniyor. Bloomberg’in aktardığına göre, Atlantik Konseyi’nin JeoEkonomi Merkezi direktörü Josh Lipsky konu ile ilgili, “Rusya’yı SWIFT’den çıkarmak önemli bir adım ama sihirli bir değnek değil. Rus bankalarının faaliyet göstermesi için hala alternatif yollar var. Mesajlaşma sistemine değil paraya odaklanmak önemli” dedi.

6) NEDEN TÜM BANKALAR DENİLMEDİ?

Açıklamalardan anlaşılıyor ki SWIFT yasağı tüm Rus bankalarını değil bazılarını kapsayacak. Bunun en büyük nedeni Avrupa’nın özellikle de Almanya’nın Rus doğalgazına olan bağımlılığından kaynaklandığı ifade ediliyor.

7) SWIFT’TEN ÇIKAN İRAN NE YAŞADI?

İran, Tahran’ın nükleer programında yaşanan gelişmelerin ardından 2014 yılında SWIFT’den çıkarılmıştı. İran sistemden 2012 yılında men edilmişti. Sistemden dışlanan ülke, petrol ihracat gelirlerinin neredeyse yarısını ve dış ticaretinin yüzde 30’unu bu yüzden kaybetti.