Yetenek avında sınıfta kaldık
Hükümet geçen hafta yurtdışındaki bilim insanlarımızı geri getirmek için paket açıkladı. Araştırmacı paketi genç araştırmacılar için 500 bin TL, deneyimli araştırmacılar için 1 milyon TL olarak belirlendi. Ayrıca genç araştırmacılar için 20, deneyimliler için de 24 bin TL’lik aylık burs konuldu. Ancak araştırmalar, Türkiye’nin yetenekli insanları değerlendirme konusunda dünyanın en kötü ülkelerinden birisi olduğunu gösteriyor.
GERİLEME 2015’TEN BERİ HIZLANDI
İsviçreli ekonomi okulu International Institute for Management (IMD) tarafından 2005 yılından bu yana yapılan Dünya Yetenek Endeksi’ne göre Türkiye, 63 ülke arasında 51. sırada bulunuyor. Son bir yıl içerisinde 2 basamak ilerleme kaydetmesine rağmen, sıralamadaki düşüş, Türkiye’nin yetenekleri değerlendirme konusunda her geçen gün daha da kötüye gittiğini gösteriyor.
Endeksin yayınlanmaya başladığı 2005 yılında Türkiye, 63 ülke arasında 39’uncu sırada bulunuyordu. Gerileme özellikle son yıllarda hızlanmaya başladı. 2014 yılında 35’inci sırada bulunan ülkemiz 2015 ve 2016 yıllarında 46’ncı sıraya geriledi. Geçen yıl ise 53’üncü sırada yer aldı.
Endekste İsviçre ilk sırada yer alırken, onu Danimarka, Norveç, Avusturya, Hollanda, Kanada, Finlandiya, İsveç, Lüksemburg ve Almanya izliyor. 63 ülke arasında en son sırada ise büyük bir ekonomik çöküş içinde olduğu için yaklaşık 2.5 milyon kişinin başka ülkelere göç ettiği Venezuela bulunuyor.
EĞİTİM VE MAAŞ DÜŞÜK
Endekste yer alan kriterler arasında gayri safi yurtiçi hasılada (GSYİH) eğitime ayrılan pay, öğrenci başına düşen harcama, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı, yaşam kalitesi, yetenekli yabancı sayısı, şirketlerin yetenekli insanları istihdam etmesi gibi onlarca kritere bakılıyor.
Türkiye’de son bir yılda GSYİH içinde eğitime ayrılan pay yüzde 3.8 artarken, öğrenci başına harcamadaki artış ise yüzde 11.2 düzeyinde gerçekleşti. Oysa lider İsviçre’de bu oranlar sırasıyla yüzde 5.1 ve yüzde 25.3 olarak gerçekleşti. Yetenek gerektiren işlerde çalışanlara ödenen yıllık ortalama brüt maaş ise Türkiye’de 14 bin 323 dolar (75 bin 769 TL) olurken İsviçre’de 92 bin 625 dolar (490 bin TL) olarak hesaplandı.
Göç edenlerin sayısı yüzde 63 arttı
CHP Bilim Platformu tarafından hazırlanan “AKP’nin yol açtığı büyük beyin göçü” başlıklı politika notuna göre, Türkiye’de yurtdışına göç eden yurttaşların sayısı bir yılda yüzde 63 oranıda arttı. Raporda, göç edenlerin yaş aralığının 20-34 olduğu, göç eden nitelikli insan gücü ve iş insanı nedeniyle Türkiye’nin yaşadığı kaybın ise 220 milyar lira olduğu belirtildi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Fethi Açıkel başkanlığındaki CHP Bilim Platformu tarafından hazırlanan ilk politika notunun konusu, beyin göçü oldu.
Politika notunda yer alan tespitler şöyle:
– 2016’da yurtdışına göç eden vatandaşların sayısı 2017’de yüzde 63’lük artışla 113 bin 326 oldu.
– Yurtdışına göç eden her 5 kişiden 2’si 20-34 yaş aralığında. Kadınların oranı ise yüzde 37’den yüzde 42’ye çıktı. Göç edenler arasında eğitimliler ve kentliler önde.
– 2017’de 5 bini aşkın milyoner, son 3 yılda ise 13 bin iş insanı ülkeyi terk etti.
– Gidenlerin çoğunluğu nitelikli. 2016’da yurtdışına giden 24 bine yakın kişinin binden fazlası mühendis.