Albayrak’a 3 kat borçlanma yetkisi
Cumhurbaşkanlığı’nın ilk kez Meclis’e sunduğu 2019 yılı bütçe yasa tasarısıyla Hazine’nin borçlanma yetkileri artırıldı. Tasarıyla Hazine’ye, kamu bankalarıyla bazı kamu kurumlarına destek sağlaması için 28.5 milyar liralık iç borçlanma yapma yetkisi verildi. Geçmiş yıllarda bütçe harcamalarının yüzde 1’iyle sınırlandırılan bu yetki, Cumhurbaşkanlığı bütçesiyle ilk kez 3 kat artırılarak yüzde 3’e çıkarıldı. Bütçe tasarısıyla devlete, 90 milyar lirası bütçe açıklarının karşılanması için olmak üzere önümüzdeki yıl toplam 118.3 milyar liralık yeni borçlanma yapma yetkisi verildi.
BORÇ 90 MİLYAR ARTACAK
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk bütçesi olan 2019 yılı bütçe yasa tasarısıyla Hazine’nin önümüzdeki yıl yapacağı borçlanma limitleri yeniden belirlendi. Tasarıya göre Hazine, önümüzdeki yıl bütçe açığını kapatabilmek için net 81 milyar 729 milyon lira iç ve dış borçlanma yapacak. Ancak Hazine’nin ihtiyaçlar ve ekonomideki gelişmelere göre bu borçlanma tutarının önce yüzde 5’i kadar, bu da yetmezse ikinci bir yüzde 5’i kadar olmak üzere toplam yüzde 10’u kadar, yani 8 milyar 173 milyon lira ilave net borçlanma yapılabilecek. Buna göre, bütçedeki tüm yetkilerin kullanılması halinde devlet önümüzdeki yıl toplam 89 milyar 902 milyon lira yeni borç alacak. Dolayısıyla devletin borç stoku bu tutarda artacak.
Yeni bütçe sisteminde devletin borcunu artıracak en büyük değişiklik ise kamu bankalarıyla kamu kurumlarına verilecek borç senetlerinde yapıldı. Mali disiplinin sağlanması amacıyla Hazine’ye, her yıl bütçe ödeneklerinin en fazla yüzde 1 oranında özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç etme yetkisi veriliyordu. Kamu bankalarıyla kamu kurumlarına borç olarak verilecek senetleri ifade eden bu oran Cumhurbaşkanlığı bütçe tasarısında yüzde 1’den yüzde 3’e çıkarıldı. Buna göre Hazine, önümüzdeki yıl 949 milyar 25 milyon liralık genel bütçe ödeneğinin yüzde 3’üne kadar, yani 28 milyar 470 milyon lira tutarında ilave borçlanma yapacak.
LİMİTİ DOLMUŞTU
İktidar, geçtiğimiz günlerde kamu bankalarının finansman ihtiyacını karşılamak için bütçedeki yüzde 1’lik limiti kullanmış, ancak bu limit yetersiz kalınca İşsizlik Sigortası Fonu’nun 11 milyar lira civarındaki senetlerini takas etmişti. Bütçenin finansmanı dışında kullanılan özel tertip senetler, Hazine’ye bir nakit girişi olmadan mahsup yoluyla finansman sağlıyor, dolayısıyla kamu bankaları ve kuruluşlarıyla Hazine arasında borç alacak ilişkisi doğuruyor. Bu senetlerin ihraç edilmiş olması iç borç stokunu artırıyor.
ŞİRKET BORÇLARINI DEVELET ÜSTELENECEK
Hazine’nin üstleneceği garantili dış borçlarla kamu özel işbirliği (KOİ) projelerini yapan inşaat şirketlerinin yurtdışından getirecekleri kredilerin Hazine tarafından üstlenilecek limitleri yeniden belirlendi. Hazine’nin garanti vereceği dış borç limiti 4.5 milyar dolar olarak sabit bırakılırken mega projelerin müteahhitlerinin Hazine tarafından üstleneceği dış borç limiti 4 milyar dolardan 4.5 milyar dolara yükseltildi.