Kazığın adı ‘hane halkına ödeme’
İktidarın “mega proje” adı altında yaptırdığı köprü, otoyol ve tüneller için müteahhitlik şirketlerine yapılan ödemeleri bütçede “hane halkına yapılan transferler” adı altında gizlediği ortaya çıktı. Muhalefet milletvekillerinin ısrarlı soruları üzerine şirketlere yapılan garanti ödemelerini açıklamak zorunda kalan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, köprü ve otoyollardan geçmeyen araçlar için müteahhitlik firmalarına 2016 yılında 1 milyar 127 milyon lira, 2017 yılında 3 milyar 403 milyon lira para ödediklerini söyledi. Turhan, geçmeyen araçlar için 2019 bütçesine de 4.5 milyar lira ödenek koyduklarını açıkladı. Bakan Turhan, İstanbul 3. Havalimanı inşaatında 30 ölümlü kaza olduğunu da bildirdi.
ÖDEMELERİN ACI TABLOSU
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2019 bütçesinden, müteahhitlere geçmeyen araç garantisi için yapılan ödemelerinin acı tablosu çıktı. AKP, özel sektöre araç garantili yaptırılan bu projelere ne kadar garanti ödemesi yapıldığını adeta sır gibi saklıyordu. Bakan Turhan, komisyonda ısrarlı sorular üzerine rakamları açıkladı. Turhan, muhalefet milletvekillerinin, “Garanti ödemelerini bütçenin neresine gizlediniz?” soruları üzerine, “Gizlemedik, Ulaştırma Bakanlığı ve Karayolları bütçesinde ‘hane halkına yapılan transferler’ kaleminde” yanıtını verdi. Bu yanıt, aslında mega projelerin müteahhitlerine ödenen milyarlarca liranın, öğrencilerle toplumun dar gelirli kesimlerine yapılan ödemelerin yazıldığı kaleme gizlendiğini de ortaya çıkardı.
2019 BÜTÇESİNE ÖDENEK KONULDU
Turhan’ın dağıttığı tablolara göre, Osmangazi Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile bağlantılı otoyollarından geçmeyen araçlar için bütçeden şirketlere sadece 2016 ve 2017 yılında toplam 4 milyar 531 milyon lira garanti ödemesi yapıldı. Bu projeler için 2019 yılı bütçesine ise 3 milyar 550 milyon lira ödenek konuldu. Turhan, 2017’de124 milyon lira garanti ödemesi yapılan Avrasya Tüneli için de 2019 bütçesine 167 milyon lira ödenek konulduğu bilgisini verdi. Buna göre üç proje için 2016, 2017 ve 2019’da toplam 8 milyar 371 milyon lira garanti ödemesi yapılmış olacak.
Bakandan itiraf gibi açıklama
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, kamu özel işbirliği (KÖİ) projelerinin kamuoyunda çok eleştirildiğini, Van’daki vatandaşın bile geçmediği köprülere para ödediği yolunda benzetmeler yapıldığını ifade ederken, projeleri yapacak firma ve kredi bulamadıkları için araç garantilerini vermek zorunda kaldıklarını söyledi. Bu projelerin devletin imkanlarıyla yapılması halinde inşaatların 14-15 yıl sürdüğüne işaret eden Turhan, “Kamu kaynaklarıyla yaptığımız yollar ne yazık ki pahalıya mal oluyor. İhale yöntemimiz maalesef buna açık. Bunlar bizim gerçeklerimiz” dedi. Turhan, kimseyi zorla köprü ve tünellere davet etmediğini, araç sahiplerinin yakıttan tasarruf etmek için bu projeleri tercih ettiğini savundu.
Cahit Turhan