Sigarada beyaz paket 11 milyar liralık vergiyi yutabilir
Sigara paketlerinin, üzerindeki tüm yazı karakteri ve renklerin aynı olduğu tek tip paketlere dönüştürülmesini öngören yasa teklifine Türkiye’deki sigara şirketlerinden büyük tepki geldi. TBMM’de bu hafta görüşülmesi beklenen tekliften ‘beyaz paket’ maddesinin çıkarılması için acil rapor hazırlayıp ekonomi yönetimine ileten sigara şirketleri, teklifin yasalaşması halinde Maliye’nin 11 milyar lira vergi kaybına uğrayacağı, yerli tütün üreticilerinin zarar edeceği, bakkalların cirolarında ise büyük azalışlar yaşanacağı uyarısında bulundu.
BÜYÜK KAYIP OLUR
AKP’li 6 milletvekilinin imzasını taşıyan “Sağlıkla İlgili Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM Sağlık Komisyonu’nda görüşülecek. Teklifin 26’ncı maddesi, Türkiye’de halen birbirlerinden tamamen farklı kutu, yazı karakteri ve renklerle satılan sigara paketlerinin tek tipe dönüştürülmesini öngörüyor. Bu maddeye göre, Türkiye’de satılan veya ithal edilen tütün ürünleri markanın yazım şekli, yazı karakteri, punto boyutu, paket üzerindeki konumu, paketlerin rengi, uyarı mesajları, zorunlu yazılar dahil olmak üzere aynı tipte tasarlanmış düz ve standart biçiminde piyasaya sunulabilecek. Dolayısıyla teklifin yasalaşması halinde sigara şirketleri birbirinden farklı, albenisi ve cazibesi yüksek çağrışımlara neden olabilecek türden sigaraları artık satamayacak. Türkiye’de daha önce de gündeme gelen ancak bugüne kadar yasal çerçeveye oturtulmayan ‘beyaz paket’ ilk kez komisyon aşamasına kadar geldi. Düzenlemeden rahatsızlık duyan sigara şirketleri, ekonomi yönetimine kapsamlı bir rapor sundu. Raporda Avustralya ve Fransa başta olmak üzere tek tip paketin uygulandığı ülkelerde, sigara tüketiminin azalmadığı gibi, kaçağın arttığı, yerli üreticilerin zarar gördüğü, devletlerin de büyük vergi kayıplarına uğradığı ifade edildi. Raporda hem Maliye’nin hem tütün üreticisi çiftçilerin hem de bakkal ve sigara bayilerinin çok büyük kayıplara uğrayacağı uyarıları yer aldı.
DÜŞÜK FİYAT ÖNE ÇIKAR
Rapora göre, halen sigara markalarının öne çıktığı paketler yerine düz paketlere geçilmesi halinde, tüketiciler düşük fiyatlı ürünlere yönelecek. Bu değişiklik, Türkiye’de sigara üzerindeki vergi yükünün yüzde 82, verginin de yüzde 78’inin nispi, yani fiyata orantılı olması nedeniyle Maliye’nin 4 milyar lira civarında vergi kaybına uğramasına yol açacak. Raporda ayrıca, denetimlerle yüzde 20’lerden yüzde 11’lere düşürülen kaçak sigara oranının, tek tip paketle birlikte yeniden canlanacağı, kaçak oranının yüzde 15’lere çıkması halinde Maliye’nin 7 milyar lira daha vergi kaybına uğrayacağı, böylece toplam vergi kaybının 11 milyar liraya ulaşacağı uyarısı yapıldı.
ÇİFTÇİ DE BAKKAL DA BİTER!
Raporda, tek tip paketten sadece Maliye’nin değil yerli tütün üreten çiftçilerle cirolarının yarıdan fazlasını sigara satışlarından elde eden bakkal ve bayilerin de büyük zarara uğrayacağı belirtildi. Tek tip düz paket uygulamasına geçilmesi halinde sigara üretiminde kalitenin düşeceği, Türkiye’de üretilen kaliteli şark tipi tütüne olan talebin azalacağı, tütün çiftçisinin gelirinde azalma yaşanacağı belirtildi. Hem sigara kaçağının hem de ucuz sigaraya talebin artması nedeniyle bakkal ve bayilerin kâr marjının büyük ölçüde düşeceği, gelirlerinde ciddi azalmalar yaşanacağı uyarısı yapıldı.