Putin’in ekonomik büyüme hayali suya düştü; koronavirüs, petrol fiyatları ve savunma harcamaları darbe vurdu

Yaptırımlar nedeniyle Batı finansmanına erişiminin kısıtlandığı Rus ekonomisi, devlet şirketlerinin ülkenin en kritik sektörlerini elinde tutması ve düşük özel sektör yatırımları nedeniyle “büyüme sancısı” çekmeye devam ediyor.

Bocalayan Rus ekonomisi, Rusya’nın siyasi alandaki “süper güç” görüntüsünden uzak kalırken, ülkenin 6 yıl önce Ukrayna ve Suriye’deki askeri hamlelerini başlattığı dönemde önce resesyona girmiş, ardından ancak ortalama yüzde 1 seviyelerinde büyüme oranlarına ulaşabilmişti.

Rus halkının reel gelirleri 2014-2017’de yüzde 8,4 geriledi. 2018-2019 döneminde söz konusu gelir kaybının sadece yüzde 10’luk kısmı telafi edilebildi. Rusya Başbakan Yardımcısı Tatyana Golikova da bir süre önce yaptığı açıklamada, 2018 sonu itibarıyla ülkede 18,5 milyon kişinin yoksulluk sınırının altında yaşadığını bildirmişti.

PETROL FİYATLARI DARBE VURDU

AA muhabirinin derlediği verilere göre, Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, geçen yıl ekonomik büyümenin yüzde 1,3 düzeyinde gerçekleşmesinin ardından büyümenin 2020’de yüzde 2 düzeyine çıkacağını öngörüyordu. Ancak koronavirüs salgını, uluslararası petrol referans ölçütü Brent petrolün fiyatını son 10 yılın en hızlı düşüşüyle varil başına 50 dolar seviyesine kadar indirdi. Rusya’nın, bir numaralı ihracat kalemi petrol satışından kar edebilmesi için gerekli başa baş fiyatı ise varil başına 42 dolar düzeyinde bulunuyor.

Petrol fiyatlarındaki aşağı yönlü baskı nedeniyle Rus rublesi ve borsasında geçen hafta önemli düşüşler yaşandı. Rus rublesi, dolar karşısında Eylül 2019’dan bu yana ilk defa 67 seviyesine, avro karşısında da 74’e kadar geriledi.

Moskova Borsası (MICEX) ve RTS endeksleri de Nisan 2018’den bu yana en sert düşüşlerini yaşayarak yüzde 10’a yakın değer kaybetti.

KORONAVİRÜS KAYIPLARI ARTIRIYOR

Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov, bu hafta yaptığı açıklamada, Rus ekonomisine dair büyüme tahminini tekrar gözden geçireceklerini belirterek, “Koronavirüsün etkilerinin, Rus ekonomisinde tahmin edilenden daha derin olacağını anlıyoruz.” ifadesini kullanmıştı.

Maliye Bakanı Anton Siluanov da Rusya’nın, en büyük ticaret ortağı Çin ile ticaretinde günde yaklaşık 1 milyar ruble (yaklaşık 15 milyon dolar) kayıp yaşadığını ifade etti.

Virüs nedeniyle Çin ile sınırını kapatan ve Çin vatandaşlarına vize vermeyi durduran Rusya’da, turizm sektöründeki kayıplar da büyüyor.

Rusya Tur Operatörleri Birliği (ATOR) tahminlerine göre, söz konusu önlemlerin 2 ay sürmesi halinde Rus turizm sektöründe kaybın 3 milyar ruble düzeyinde olabileceği, yaz sezonuna kadar devam etmesi halinde toplam kaybın 30 milyar rubleye (450 milyon dolar) kadar çıkabileceği belirtiliyor.

Merkezi Moskova’da bulunan Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi verilerine göre, ülkedeki sermaye çıkışı da dış borçların artması ve yeniden finansman konusunun karmaşıklığı nedeniyle 10 milyar düzeyinde artacak.

PUTİN’E GÜVEN AZALDI

Rus kamuoyu araştırma merkezi Levada Center’ın geçen ay yayımladığı anket, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e duyulan güvenin, 2017 yılından bu yana yüzde 59’dan yüzde 35’e kadar gerilediğini ortaya koydu.

Levada Center Başkanı Lev Gudkov, Rus Vedomosti gazetesine yaptığı açıklamada, “Düşüş yavaş ve aşamalı olarak devam ediyor ve bu durum anlık dalgalanmalardan daha belirleyici. Para kazanmanın önündeki zorluklar ve ekonomiye yönelik memnuniyetsizlik artıyor.” ifadelerini kullanmıştı.

Anket sonuçlarını yorumlayan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise “Devlet başkanına duyulan güvenin tam tersine arttığını gösteren başka kamuoyu araştırmaları var.” yorumunda bulunmuştu.

Rusya’da emeklilik yaşının erkekler için 60’tan 65’e, kadınlar için 55’ten 63’e yükseltilmesi üzerine de 2019’un yaz döneminde binlerce kişinin katıldığı onlarca protesto gösterisi düzenlenmiş, hükümet istifaya davet edilmişti.

RUS BÜTÇESİNE SURİYE YÜKÜ

Kremlin’in önce Ukrayna’ya yönelik müdahalesi nedeniyle maruz kaldığı yaptırımlar, ardından Suriye’de başlattığı askeri operasyonlar da ekonomi üzerindeki baskıyı artırıyor.

DEVLET SIRRI DEYİP GİZLİ TUTUYORLAR

Rus hükümeti Suriye’deki harcamaları “devlet sırrı” gerekçesiyle gizli tutarken, çeşitli Rus ve uluslararası uzmanların hesaplamalarına göre, bölgedeki operasyonlar için ülke bütçesinden günlük yaklaşık 4 milyon dolar harcanıyor.

Rusya’nın muhalif partilerinden Yabloko’nun uzmanları ise 2018’de yaptığı bir hesaplamada, uçakların toplam sorti sayısı, atılan Kalibr seyir füzeleri, zayi olan askeri ekipman, personel giderleri gibi ana kalemleri göz önünde bulundurarak bir analiz yayımladı. Analize göre, Mart 2018 itibarıyla Rus bütçesinden Suriye operasyonlarına harcanan para miktarı yaklaşık 250 milyar ruble (3,7 milyar dolar) düzeyinde bulunuyordu.